Azkenaldian izan dudan amets bat kontatu nahi dizut. Amesgaizto honetan Tolstoi agertzen zait osorik beltzez jantzita, bizar zuri narrasekin, errusieraz esanez: «Gerra eta bakea idazteko keinu hau berrehun mila aldiz egin nuen»; eta soingainekoaren mauka luzetik guztiz ateratzen ez den kandela baten argizaria bezain zuria den bere esku eskeletokara luzatzen du eta luma tintontzian bustitzeko keinua egiten du. Nire aurrean, mahai baten gainean, metal disdiratsuko tintontzi bat dago, idazluma luze bat —segur asko antzararena— eta paper resma bat. «Ea —dio Tolstoik—, orain zure txanda da».
Sentsazio izugarri batek astintzen nau, eskua luzatu eta luma hori tintontzian ehunka milaka aldiz busti eta orri hutsak hizki eta hitz eta esaldi eta paragrafoz bete ezingo ditudalako segurantziak. Orduan gizagaindiko esfortzu hori egin aurretik hilko naizelako ziurtasun osoa daukat. Atsekabetuta eta zorigaiztoko esnatzen naiz eta ezin dut berriro lorik egin. Dakizun bezala, ezin dut eskuz idatzi, Nabokov idiota horren ustez idazle guztiek idatzi beharko luketen bezala.
Rubem Fonseca
Bufo & Spallanzani, Companhia das letras, 1986, Mikel Sotok euskaratua